Nowy rok 2025 przynosi znaczące zmiany w przepisach dotyczących gospodarowania odpadami w Polsce. Obowiązkowa segregacja tekstyliów, nowe zasady dla odpadów budowlanych oraz start systemu kaucyjnego to tylko niektóre z kluczowych reform. Jakie obowiązki czekają mieszkańców? Jak uniknąć kar za brak przestrzegania nowych regulacji? Przygotowaliśmy szczegółowy przewodnik.
Według Ministerstwa Klimatu i Środowiska:
Nowe przepisy – dlaczego są wprowadzane?
Zmiany wynikają z konieczności dostosowania polskiego prawa do unijnych wymogów oraz rosnącej potrzeby ochrony środowiska. Podstawą tych regulacji jest dyrektywa 2018/851 Parlamentu Europejskiego oraz ustawy wprowadzające jej założenia na grunt krajowy. Celem jest ograniczenie ilości odpadów trafiających na wysypiska oraz zwiększenie poziomu recyklingu.
Najważniejsze obszary zmian to:
Segregacja tekstyliów – nowe obowiązki dla mieszkańców i samorządów,
Odpady budowlane i remontowe – nowe zasady segregacji dla firm,
System kaucyjny – rozwiązania dla recyklingu opakowań.
Segregacja tekstyliów – kluczowe zmiany
Jedną z istotniejszych zmian są nowe przepisy regulujące segregację tekstyliów. Od 1 stycznia 2025 roku zużyte ubrania, obuwie czy pościel nie mogą trafiać do pojemników na odpady zmieszane. Nowe przepisy nakładają obowiązek selektywnej zbiórki tekstyliów, co oznacza:
Wprowadzenie specjalnych kontenerów na tekstylia w wielu miastach,
Możliwość oddawania tekstyliów w Punktach Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (typu PSZOK),
Zakaz wyrzucania tekstyliów do odpadów zmieszanych.
Według danych Parlamentu Europejskiego przeciętny Europejczyk wyrzuca około 11 kg tekstyliów rocznie, a tylko 1% tych odpadów podlega recyklingowi na nowe ubrania. Produkcja tekstyliów jest również bardzo zasobochłonna – wymaga ogromnych ilości wody i generuje znaczne emisje CO₂. Dlatego wprowadzone zmiany mają pomóc w zminimalizowaniu negatywnego wpływu branży tekstylnej na środowisko.
PAMIĘTAJ: Oddawane odpady nie mogą być zawilgocone oraz zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi np. smarami.
Nie wszystkie tekstylia muszą trafić do PSZOK. Jeśli ubrania, buty czy akcesoria są w dobrym stanie można oddać je osobom potrzebującym, sprzedać lub oddać w ramach zbiórek prowadzonych w celach charytatywnych.
Kary za brak segregacji odpadów
Nieprzestrzeganie zasad segregacji może być kosztowne. Za wrzucanie tekstyliów lub innych odpadów do niewłaściwego pojemnika grożą podwyższone opłaty za wywóz śmieci – nawet o 400%. Kontrola segregacji odbywa się na różne sposoby:
Wzrokowa inspekcja pojemników przez firmy odbierające odpady,
Monitoring w altanach śmieciowych,
Raporty od PSZOK-ów i spółdzielni mieszkaniowych.
Sprawdź swoją wiedzę. Na jaki rodzaj odpadów przeznaczone są pojemniki w kolorze zielonym?
Na papier
Na szkło
Na tekstylia
Na plastik
Oprócz selektywnego zbierania odpadów tekstylnych w PSZOK, gminy mogą dodatkowo zapewnić:
kontenery na tekstylia, które będą rozmieszczone w miejscach publicznych (np. przy osiedlach, szkołach czy sklepach), umożliwiając łatwy dostęp mieszkańcom,
akcyjne zbieranie w workach „door-to-door”, polegające na wyznaczeniu dni, w których mieszkańcy mogą wystawić worki przed domami/w określonych miejscach, z których zostaną odebrane (może to zwiększyć efektywność systemu),
odbieranie nadających się do ponownego użycia tekstyliów bezpośrednio z mieszkań/domów po zgłoszeniu zgodnie z zasadami przyjętymi w danej gminie,
współpracę z organizacjami non-profit zajmującymi się charytatywnym zbieraniem odzieży nadającej się do ponownego użycia.
Zmiany w gospodarce odpadami budowlanymi
Od 2025 roku przedsiębiorcy prowadzący prace budowlane i remontowe będą musieli segregować odpady na sześć kategorii, takich jak drewno, metal, szkło czy gips. Prywatni mieszkańcy nie będą objęci tym obowiązkiem, ale dostępne dla nich będą specjalne kontenery do selekcji odpadów remontowych.
System kaucyjny – krok w stronę lepszej recyklingu
Od stycznia 2025 roku startuje długo wyczekiwany system kaucyjny. Za każdą butelkę szklaną, plastikową lub puszkę aluminiową zapłacimy kaucję, którą odzyskamy, oddając opakowanie w odpowiednim punkcie. Najważniejsze założenia systemu:
Kaucja: 1 zł za butelkę szklaną, 50 gr za plastik i puszki,
Obowiązkowe punkty odbioru: w sklepach o powierzchni powyżej 200 m²,
Finansowanie systemu: z nieodebranych kaucji.
System kaucyjny ma zwiększyć ilość opakowań poddawanych recyklingowi i zmniejszyć ilość odpadów trafiających na wysypiska.
Jak przygotować się do zmian w przepisach?
Aby uniknąć kar i przyczynić się do ochrony środowiska, warto już teraz zacząć wdrażać dobre praktyki:
Segreguj odpady zgodnie z lokalnymi wytycznymi,
Oddawaj tekstylia do dedykowanych punktów zbiórki,
Korzystaj z systemu kaucyjnego, gdy tylko zacznie działać.
Zmiany w przepisach to nie tylko obowiązki, ale i szansa na poprawę jakości naszego środowiska. Wdrożenie nowych zasad może być wyzwaniem, ale efekty, takie jak czystsze miasta i mniejsze obciążenie dla planety, z pewnością są tego warte.
Autor: Monika Hławiczka
Comments